Laureaci

Nagroda Instytutu De Republica za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie nauk humanistycznych i społecznych – II edycja (2023)

nauki humanistyczne (ex aequo)

dr hab. Katarzyna Marciniak (Wydział Orientalistyczny Uniwersytetu Warszawskiego)

Doktor habilitowany w zakresie literaturoznawstwa (Wydział Orientalistyczny UW, 2022), specjalizująca się w buddologii, indologii (sanskrytologia), sanskrycie buddyjskim, historii buddyzmu na Dalekim Wschodzie, chińskim buddyjskim, manuskryptologii, paleografii (głównie manuskrypty nepalskie i północnoindyjskie). Kierownik Pracowni Studiów nad Buddyzmem, jednostki naukowo-badawczej o interdyscyplinarnym charakterze w ramach Wydziału Orientalistycznego UW.

Wielokrotny kierownik projektów badawczych dotyczących manuskryptu buddyjskiego tekstu sanskryckiego „Mahawastu”, finansowanych przez polskie i zagraniczne instytucje, m.in. Preludium Narodowe Centrum Nauki 2011-2012, Bukkyō Dendō Kyōkai Japonia 2016-2018 czy Japan Society for the Promotion of Science 2018-2020.

Autorka licznych publikacji o zasięgu międzynarodowym, stanowiących istotny wkład w rozwój światowej nauki, np. „The Mahāvastu. A New Edition” (t. II-III, Tokio 2019-2020), „Studia nad Mahāvastu, sanskryckim tekstem buddyjskiej szkoły mahasanghików-lokottarawadinów” (Warszawa 2014).

nauki humanistyczne (ex aequo)

dr Tomasz Herbich (Wydział Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego)

Absolwent teologii na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego (2012) oraz filozofii i politologii na Uniwersytecie Warszawskim (2012 i 2015), doktor nauk humanistycznych w zakresie filozofii (Instytut Filozofii UW, 2022). Pracownik Zakładu Historii Filozofii Polskiej na Wydziale Filozofii Uniwersytetu Warszawskiego.

Zakres działalności naukowej to XIX- i XX-wieczna polska myśl filozoficzna i religijna, filozofia rosyjska, związki między religią a polityką. Autor pięćdziesięciu publikacji naukowych, w tym trzech monografii: „Pragnienie Królestwa. August Cieszkowski, Mikołaj Bierdiajew i dwa oblicza mesjanizmu” (2018); „Teologia Krzyża w Ewangelii wg św. Jana. Krzyż miejscem wywyższenia Syna Człowieczego” (2019); „Samowładztwo rozumu i czyn. Krytyka filozofii niemieckiej w światopoglądach filozoficznych Adama Mickiewicza i Władimira Erna” (2023).

Redaktor naczelny „Rocznika Historii Filozofii Polskiej” (od 2019), zastępca redaktora naczelnego „Teologii Politycznej Co Tydzień” (od 2016), współredaktor rocznika „Teologia Polityczna” (od 2014). Laureat Stypendium Cieszkowskiego (2017).

nauki społeczne

dr hab. Joanna Smogorzewska, prof. ucz. (Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego)

Absolwentka pedagogiki (Akademia Pedagogiki Specjalnej im. M. Grzegorzewskiej) i Intensywnych Studiów Psychologicznych (Szkoła Wyższa Psychologii Społecznej), doktor habilitowany w zakresie pedagogiki (Wydział Pedagogiczny UW, 2019), profesor uczelni w Katedrze Pedagogiki Specjalnej i Włączającej tegoż wydziału (od 2022).

Jej zainteresowania badawcze dotyczą rozwoju dziecka i jego edukacji (w tym rozwoju teorii umysłu u dzieci, umiejętności społecznych czy poznawczych dzieci). Autorka i współautorka artykułów publikowanych w uznanych czasopismach na świecie, np. w „Developmental Psychology”, „Journal of Experimental Child Psychology”, „Learning and Individual Differences”, „British Journal of Developmental Psychology”.

Laureatka wielu prestiżowych nagród (np. nagrody Rektora Uniwersytetu Warszawskiego za działalność naukową za lata 2019, 2021, 2022), stypendiów (np. Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego dla wybitnych młodych naukowców, 2018-2021) oraz grantów naukowych (w tym pięciu grantów Narodowego Centrum Nauki). Prelegentka na licznych zagranicznych konferencjach naukowych oraz uczestniczka zespołów eksperckich i konkursowych.

działalność międzynarodowa w dziedzinie nauk humanistycznych lub społecznych

dr Leszek Gardeła (Gerda Henkel Stiftung / Uniwersytet Ludwika i Maksymiliana w Monachium)

Doktor nauk humanistycznych w zakresie archeologii (Uniwersytet w Aberdeen, 2012), habilitant Uniwersytetu Monachijskiego, współpracujący z ośrodkami naukowymi w Danii, Islandii, Niemczech, Norwegii i Wielkiej Brytanii. Specjalizuje się w badaniu epoki wikingów.

Autor pięciu monografii, redaktor kilkunastu tomów oraz autor ponad 130 artykułów naukowych i popularnonaukowych, m.in. „Women and Weapons in the Viking World: Amazons of the North” (2021), „Bad Death in the Early Middle Ages: Atypical Burials from Poland in a Comparative Perspective” (2017), „(Magic) Staffs in the Viking Age” (2016) oraz „Scandinavian Amulets in Viking Age Poland” (2014).

Kierownik lub uczestnik międzynarodowych projektów naukowych z zakresu archeologii, antropologii kulturowej, historii i filologii nordyckiej. Laureat licznych nagród, grantów i stypendiów (np. Gerda Henkel Foundation, 2023 czy Deutscher Akademischer Austauschdienst, 2018-2019).

całokształt dorobku naukowego w dziedzinie nauk humanistycznych lub społecznych (ex aequo)

prof. dr hab. Andrzej Nowak (Wydział Historyczny Uniwersytetu Jagiellońskiego)

Absolwent historii na Uniwersytecie Jagiellońskim (1982), doktor habilitowany (2002) oraz profesor (2011). Kierownik Zakładu Historii Europy Wschodniej UJ oraz pracownik naukowy Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk (od 1983).

Specjalizuje się w dziejach rosyjskiej myśli politycznej oraz stosunkach polsko-rosyjskich w XIX i XX wieku. Współtwórca imperiologii. W swoich badaniach porusza się w obszarze historii i literatury, filozofii oraz stosunków międzynarodowych.

Autor ponad trzydziestu monografii (np. „Między carem a rewolucją. Studium politycznej wyobraźni i postaw Wielkiej Emigracji wobec Rosji 1831-1849”, „Polska i „trzy” Rosje. Studium polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego (do kwietnia 1920 roku)”, „Pierwsza zdrada Zachodu. 1920 – zapomniany appeasement” oraz wielotomowych „Dziejów Polski”), blisko dwustu artykułów i recenzji naukowych. Wieloletni redaktor naczelny czasopism „Arka” i dwumiesięcznika „Arcana”, oraz „Kwartalnika Historycznego” (2020-2022).

Wykładał na uniwersytetach amerykańskich (m.in. Columbia, Harvard, Rice), angielskich (Cambridge, University College London), kanadyjskich, jak również m.in. w Brnie, Tokio, Dublinie.

Członek wielu instytucji, np. Kolegium Instytutu Pamięci Narodowej, Rady Muzeum Historii Polski. Kawaler Orderu Orła Białego, odznaczony także Srebrnym Krzyżem Zasługi i Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski. Laureat licznych nagród.

całokształt dorobku naukowego w dziedzinie nauk humanistycznych lub społecznych (ex aequo)

dr hab. Krzysztof Koseła, prof. ucz. (Wydział Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego)

Absolwent socjologii Uniwersytetu Warszawskiego (1973), doktor habilitowany (2004) oraz profesor uczelni (2006). Absolwent socjologii Uniwersytetu Warszawskiego (1973), doktor habilitowany (2004), profesor uczelni (2016). Od 2020 roku kierownik Katedry Metodologii i Teorii Socjologicznej Wydziału Socjologii. Dziekan Wydziału Filozofii i Socjologii UW (2012-2016) oraz kierownik Zakładu Metodologii Badań Socjologicznych IS UW (2010-2020).

Naukowe zainteresowania profesora to metodologia badań społecznych i pomiaru edukacyjnego, socjologia młodzieży, socjologia religii i problematyka tożsamości społecznych. Obecnie pracuje nad aktualizacją tomu „Polak i katolik splątana tożsamość” (2004).

Kierownik wielu polskich projektów badawczych i pięciu międzynarodowych: polsko-niemieckiego, polsko-rosyjskich i dwóch zorganizowanych przez Międzynarodowe Towarzystwo Edukacyjne (IEA). Autor i redaktor kilkunastu książek, m.in. „Młodzi obywatele. Wyniki międzynarodowych badań młodzieży” (2004), „Młodzi Polacy i młodzi Niemcy w nowej Europie” (2005), „Wartości Polaków a dziedzictwo Jana Pawła II” (2009). Autor blisko stu artykułów naukowych oraz rozdziałów w pracach zbiorowych.

Członek licznych instytucji: przez kilka kadencji Rady Naukowej Instytutu Badań Edukacyjnych, Rady CBOS, Rady Instytutu Badań nad Podstawami Demokracji, obecnie przewodniczący Rady Naukowej Instytutu Statystyki Kościoła Katolickiego.

Nagroda Instytutu De Republica za wybitne osiągnięcia naukowe w dziedzinie nauk humanistycznych, społecznych lub sztuki – I edycja (2022)

nauki humanistyczne

dr Wojciech Ejsmond (Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN)

Archeolog i egiptolog. Pracownik Instytutu Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych Polskiej Akademii Nauk, kierownik Gebelein Archaeological Project i współkierownik Warsaw Mummy Project. W latach 2012 – 2018 był uczestnikiem studiów doktoranckich prowadzonych w Ośrodku Badań nad Antykiem Europy Południowo-Wschodniej UW. W roku 2020 obronił rozprawę doktorską pt. „Gebelein During Pre- and Early Dynastic Period in Context of Other Centres”, napisaną pod kierunkiem prof. Karola Myśliwca. Brał udział w wielu misjach archeologicznych, między innymi: Mele Hairam i Topazgala Tepe w Turkmenistanie, Tell Arbid w Syrii, Motte di Castelminio i Comacchio we Włoszech, Rizan w Czarnogórze, Gebelein i Tell el-Farcha w Egipcie, jak i wielu badaniach na terenie Polski. W kręgu jego zainteresowań znajdują się początki cywilizacji nad Nilem oraz egipskie mumie.

nauki społeczne

dr hab. Agnieszka Hamerlińska, prof. ucz. (Instytut Nauk Pedagogicznych Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu)

Twórczyni nowej subdyscypliny w logopedii – onkologopedii, a także wynalazku do diagnozy, terapii i stymulacji węchu o nazwie olfactor, stworzonego w ramach Grantu Inkubator Innowacyjności Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Wśród dziedzin, którymi aktywnie się zajmuje wyróżnić można neurologopedię, pedagogikę, psychologię i psychoonkologię. Jest absolwentką Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy (magisterium z pedagogiki sp. logopedia, magisterium z psychologii oraz uzyskanie tytułu doktora nauk humanistycznych – pedagogika), Uniwersytetu Gdańskiego (neurologopedia) oraz Uniwersytetu Jagiellońskiego (Collegium Medicum w Krakowie-psychoonkologia) oraz pracownikiem Uniwersytetu w Toruniu. Stopień doktora habilitowanego w zakresie nauk społecznych w dyscyplinie pedagogika uzyskała w 2020 roku na podstawie monografii naukowej: „Mowa przełykowa. Studium onkologopedyczne”. Należy do Polskiego Towarzystwa Logopedycznego oraz Europejskiego Towarzystwa Nowotworów Głowy i Szyi. Współpracuje z Dolnośląskim Centrum Onkologii we Wrocławiu. Prowadzi specjalistyczne wykłady na Uniwersytecie Kazimierza Wielkiego w Bydgoszczy, Uniwersytecie Warmińsko-Mazurskim w Olsztynie, Uniwersytecie Łódzkim, Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz Uniwersytecie Śląskim w Katowicach.

sztuka

dr Jan P. Matuszyński (Instytut Sztuk Filmowych i Teatralnych Szkoły Filmowej im. K. Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego w Katowicach)

Reżyser filmów fabularnych i dokumentalnych. Ukończył reżyserię na Wydziale Radia i Telewizji Uniwersytetu Śląskiego i kurs dokumentalny w Szkole Wajdy. Jest wykładowcą w Szkole Filmowej im. K. Kieślowskiego Uniwersytetu Śląskiego. W 2019 roku uzyskał stopień doktora w dziedzinie sztuki. Autor pełnometrażowego filmu dokumentalnego „Deep Love” (2013), który otrzymał wiele nagród, m.in. na Krakowskim Festiwalu Filmowym. W 2016 roku wyreżyserował wielokrotnie nagradzany film „Ostatnia rodzina”, który był jego debiutem fabularnym. Kolejna produkcja „Żeby nie było śladów” (2021), została zakwalifikowana do konkursu głównego 78. edycji Międzynarodowego Festiwalu Filmowego w Wenecji. Na 46. Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni twórcy filmu otrzymali „Srebrne Lwy”. Współreżyserował seriale telewizyjne – „Wataha” (2017) oraz „Król” (2020).

działalność międzynarodowa w dziedzinie nauk humanistycznych, społecznych lub sztuki (ex aequo)

prof. dr hab. Joanna Madalińska-Michalak (Wydział Pedagogiczny Uniwersytetu Warszawskiego)

Pedagog, profesor zwyczajny Uniwersytetu Warszawskiego, kierownik Katedry Dydaktyki i Pedeutologii, profesor honorowy Uniwersytetu w Aarhus. Od ponad 25 lat naukowo zajmuje się pedeutologią, pedagogiką porównawczą, pedagogiką szkoły, oraz zarządzaniem i przywództwem edukacyjnym. Prowadzi badania, które integrują różne dyscypliny naukowe (pedagogika oraz nauki o zarządzaniu i jakości). Jest specjalistką w zakresie przywództwa edukacyjnego i prekursorką badań w tym obszarze w Polsce. Autorka ponad 180 publikacji naukowych. Redaktor serii naukowej „Key Issues in Teacher Education: Research, Policy and Practice”. Redaktor naczelna „Kwartalnika Pedagogicznego”. Wiceprzewodnicząca World Education Research Association, WERA, członek Rady Naukowo-Zarządczej European Educational Research Association, EERA, Przewodnicząca Sieci Naukowej Teacher Education Policy in Europe Network, TEPE Network (2016-2020), Przewodnicząca Polskiego Towarzystwa Pedagogicznego, PTP (2014-2020) oraz członek Rady Dyrektorów International Council of Education for Teaching, ICET.

działalność międzynarodowa w dziedzinie nauk humanistycznych, społecznych lub sztuki (ex aequo)

dr hab. Monika Płużyczka, prof. ucz. (Wydział Lingwistyki Stosowanej Uniwersytetu Warszawskiego)

Lingwistka i twórczyni z partnerami zagranicznymi międzynarodowego konsorcjum badawczo-naukowego i szkoleniowego ELIT. Współtworzyła międzynarodowe interdyscyplinarne studia doktoranckie, na których od 2020 roku doktoranci kształcą się w zakresie różnych dyscyplin na dwóch uczelniach europejskich oraz odbywają staże u zagranicznych partnerów z sektora gospodarczego. Kieruje Zakładem Translatoryki w Instytucie Komunikacji Specjalistycznej i Interkulturowej (IKSI) oraz Laboratorium Eksperymentalnej Lingwistyki Okulograficznej (LELO) na Uniwersytecie Warszawskim. W 2016 roku uzyskała stopień doktora habilitowanego w dziedzinie nauk humanistycznych w dyscyplinie językoznawstwo na podstawie pierwszej w Polsce monografii dotyczącej badań eyetrackingowych w translatoryce. Realizowała oraz aktualnie realizuje wiele projektów międzynarodowych: „Eye-Tracking-Analysen beim Vom-Blatt-Dolmetschen” (2012–2013), „Empirical study of Literature Training Network” (2020-2024), „TRANSLATON” (od 2018) oraz „Evolution of reading in the age of digitization” (E-READ) (2015-2018), który zakończył się m.in. stworzeniem Deklaracji Stavangerskiej o wpływie cyfryzacji na nawyki czytelnicze.

cały dorobek naukowy w dziedzinie nauk humanistycznych, społecznych lub sztuki (ex aequo)

prof. dr hab. Andrzej Przyłębski (Instytut Kulturoznawstwa Uniwersytetu Adama Mickiewicza w Poznaniu)

Filozof, profesor nauk humanistycznych, kulturoznawca i dyplomata. W latach 2016–2022 był ambasadorem RP w Niemczech. Jest stypendystą (m.in.) bońskiej Fundacji Humboldta i wiedeńskiego Instytutu Nauk o Człowieku oraz tłumaczem książek naukowych z niemieckiego i angielskiego. Obecnie pracuje w Instytucie Kulturoznawstwa Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Założył Centrum Myśli Społecznej im. Floriana Znanieckiego, którego był dyrektorem. Wykładał na uniwersytetach w Niemczech, Hiszpanii, Włoszech, Francji, Szwajcarii, Bośni i Hercegowinie, Bułgarii oraz Ukrainie. Wieloletni członek Komitetu Nauk Filozoficznych PAN, gdzie był odpowiedzialny za współpracę międzynarodową. Był wiceprezydentem International Hegel Society (był współwydawcą pisma Hegel-Jahrbuch) oraz wiceprezesem Polskiego Towarzystwa Fenomenologicznego (stworzył i wiele lat wydawał pismo Fenomenologia). Autor dwunastu książek, m.in. „Dlaczego Polska jest wartością” (2011) i „Hermeneutyka. Od sztuki interpretacji do teorii i filozofii rozumienia” (2022) oraz ponad 100 artykułów naukowych. Oś jego badań stanowią: teorią rozumienia i interpretacji oraz filozofia polityczną, społeczna i komunikacja międzykulturowa.

cały dorobek naukowy w dziedzinie nauk humanistycznych, społecznych lub sztuki (ex aequo)

dr hab. Zbigniew Wawer, prof. ucz. (Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie)

Historyk wojskowości. Ukończył historię na Uniwersytecie Warszawskim; tytuł doktora uzyskał w Instytucie Historii Polskiej Akademii Nauk, zaś habilitację na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Od października 2011 roku jest profesorem nadzwyczajnym w Instytucie Polityki Społecznej i Stosunków Międzynarodowych Politechniki Koszalińskiej. W latach 2012-2016 był dyrektorem Muzeum Wojska Polskiego. W marcu 2017 roku objął stanowisko dyrektora Muzeum Łazienki Królewskie w Warszawie. Jest autorem kilkudziesięciu książek i artykułów z dziedziny historii, a także filmów i programów dokumentalnych dotyczących historii i kultury. Pomysłodawca wielu wystaw muzealnych, m.in. „Wielka Wojna 1914-1918. Prawdziwy Koniec Belle Époque”, „Książe Józef Poniatowski w Bitwie Narodów Pod Lipskiem” czy „W 75. rocznicę Bitwy o Anglię”.