Ład wersalski i zmiany terytorialne w Europie po I wojnie światowej

Redakcja naukowa: Zbigniew Girzyński, Jarosław Kłaczkow

W 2022 roku minęły 102 lata od momentu wejścia w życie zapisów traktatu wersalskiego. Powstały, w wyniku zwycięstwa państw sprzymierzonych – Francji, Wielkiej Brytanii, USA i innych nad Austro-Węgrami, Niemcami, Bułgarią i Turcją ład wersalski miał być pokojem na pokolenia. Przed tak optymistycznymi sądami przestrzegali już współcześni tym wydarzeniom politycy i wojskowi. […] Zadziewająco precyzyjne i złowieszcze zarazem proroctwo marszałka Ferdinanda Focha na temat trwałości traktatu wersalskiego „to nie jest traktat pokojowy, to jest zawieszenie broni na 20 lat” nie nastrajało optymistycznie… […] Na początku lat 20. XX wieku większość Europejczyków wierzyła jednak, że koszmar, jakim była Wielka Wojna, już nigdy się nie powtórzy. Dużo narodów, w tym Polacy, cieszyło się odbudowaniem niepodległego bytu bądź budową swoich nowopowstałych państw.

Nowy ład wersalski dał także możliwość odzyskania w całości lub części utraconych w przeszłości terytoriów. Tak było np. w przypadku Francuzów, Duńczyków oraz Polaków i dotyczyło to takich terytoriów, jak: Alzacja i Lotaryngia, Szlezwik-Holsztyn, Wielkopolska i Pomorze Gdańskie.

Należy także pamiętać, że traktat wersalski i związane z nim zmiany terytorialne był jednym z najważniejszych dokumentów w historii Polski XX wieku. Dał bowiem międzynarodowe uznanie dla ponownego złączenia oderwanych od Polski w XVIII wieku terytoriów pomorskich i wielkopolskich. Był również dokumentem, który pozwolił zbudować na trwałe solidne fundamenty pod państwowości współczesnych narodów Europy Środkowej.

Okładka: