Pierwsze seminarium Joseph Conrad Fellowship

W piątek 8 grudnia odbyło się pierwsze seminarium programu Joseph Conrad Fellowship. Stypendyści rozmawiali o teorii sprawiedliwości pod kierownictwem dr. Krzysztofa Kędziory z Uniwersytetu Łódzkiego.

Sprawiedliwość zazwyczaj jest kojarzona z naukami prawnymi, w rzeczywistości jest zagadnieniem, nad którym pochylali się myśliciele od najdawniejszych czasów. Właśnie dlatego naszą refleksję rozpoczęliśmy od filozofii. Naszym punktem wyjścia była Teoria sprawiedliwości Johna Rawlsa – jedna z najsławniejszych książek filozoficznych XX wieku.

Wspólnie ze stypendystami przyjrzeliśmy się kluczowym pojęciom teorii Rawlsa, takim jak dobra podstawowe – uniwersalne środki, jakich potrzebuje każdy człowiek do dobrego życia; podmiot moralny, posiadający dwie władze moralne odpowiadające życiu prywatnemu i publicznemu; drugiej zasadzie sprawiedliwości, mówiącej, że społeczeństwo powinno być w taki sposób urządzone, aby brać pod uwagę korzyści najgorzej usytuowanych jego członków. W trakcie seminarium gorącą dyskusję wywołały zagadnienia metodologiczno-teoretyczne, takie jak idealizacja, normatywny charakterem teorii Rawlsa czy zasłona niewiedzy.

W drugiej części naszego spotkania przywołaliśmy dwóch nestorów filozofii brytyjskiej i niemieckiej. Pierwszym z nich był Alasdair MacIntyre, który zwracał na to, że współczesne dyskursy odwołujące się do sprawiedliwości są wykorzystywane jako narzędzie władzy i służą do narzucania woli innym. Swoistego rodzaju kontrapunktem była myśl Jürgena Habermasa, który uważa, że to właśnie w języku objawia się ludzka racjonalność, a warunkiem sprawiedliwości jest wolność komunikacyjna i udział wszystkich zainteresowanych w dyskursie.

Seminarium prowadził dr Krzysztof Kędziora – filozof i etyk. Pracuje w Katedrze Etyki Instytutu Filozofii Uniwersytetu Łódzkiego. Jest wicedyrektorem Instytutu, a także współinicjatorem studiów okcydentalistycznych. Od wielu lat zajmuje się teorią sprawiedliwości, w 2019 opublikował książkę John Rawls. Uzasadnienie, sprawiedliwość i rozum publiczny.