Koszty sądowe w sprawach karnych – jak się kształtują?

Wejście w konflikt z prawem pociąga za sobą nie tylko konsekwencje prawne w postaci kary grzywny, aresztu lub nawet więzienia. Proces sądowy może być poważnym obciążeniem finansowym. Jakie koszty musimy ponieść w związku rozprawą w sądzie? Ile zapłacimy za adwokata? W tym artykule wyjaśniamy, na czym polegają koszty sądowe w sprawie karnej.

Co to są koszty sądowe?

Koszty sądowe to wydatki, jakie strona postępowania musi ponieść w związku z procesem w sądzie. Można je podzielić na stałe opłaty sądowe, które uiszcza się jeszcze przed wszczęciem procedury i na kwoty orzeczone do zapłacenia przez sąd już w jego trakcie. Wysokość opłat sądowych, ich rodzaje i tryb wymierzania zostały określone w ustawie o opłatach w sprawach karnych. To jednak nie wszystkie koszty, jakie osoba oskarżona w procesie karnym musi ponieść. Największym wydatkiem może okazać się bowiem wynajęcie adwokata, który podejmie się obrony oskarżonego.

Koszty sądowe w procesie karnym

Koszty sądowe w sprawach karnych są trudne do oszacowania. Wszystko zależy od konkretnego przypadku i rodzaju sprawy. Podstawowym kryterium jest, podobnie jak w przypadku postępowania cywilnego, skomplikowanie procesu. Kwota, jaką będziemy musieli ponieść, zależy więc od liczby sporządzanych dokumentów, wydanych ekspertyz, doręczonych pism i wezwań, należności biegłych itp. Im więcej tego typu czynności będzie musiał podjąć sąd do ustalenia stanu faktycznego, tym wyższe koszty poniesie skazany. Jak kształtują się przykładowe koszty? W razie skazania na karę pozbawienia lub ograniczenia wolności do 6 miesięcy opłata wynosi 120 złotych i rośnie proporcjonalnie do długości kary przewidzianej w wyroku. W przypadku umorzenia postępowania oskarżony będzie musiał zapłacić od 60 do 100 złotych. Do wniosku o odroczenie wykonania kary skazany zostanie zobligowany do wniesienia opłaty w wysokości 80 zł. Osoby skazane muszą także ponieść koszt rozpatrywania wniosków o przedterminowe zwolnienie, rozłożenie grzywny na raty lub zatarcie skazania. Przykładowo, opłata od wniosku o zwolnienie warunkowe wynosi 100 złotych. W przypadku umorzenia sprawy lub uniewinnienia oskarżonego całość kosztów sądowych ponosi Skarb Państwa. W sprawach z oskarżenia prywatnego koszty sądowe w powyższych sytuacjach ponosi natomiast oskarżyciel prywatny.

Ile kosztuje adwokat w sprawie karnej?

W sprawach karnych, które mogą skończyć się skazaniem na karę pozbawienia wolności, warto skorzystać z profesjonalnego pełnomocnika, który podejmie się obrony oskarżonego. To, ile kosztuje pomoc adwokata w sprawie karnej, bardzo trudno oszacować z uwagi na wiele czynników wpływających na skomplikowanie postępowania sądowego. Profesjonalny adwokat każdą sprawę potraktuje indywidualnie, dlatego zazwyczaj kancelarie prawne nie podają cennika usług ani szacunkowych kwot, jakie klient będzie musiał zapłacić. Honorarium adwokata zależne jest od liczby rozpraw, obszerności materiału dowodowego, rodzaju zarzutów, faktu przebywania przez oskarżonego w areszcie itp. Z rozporządzenia Ministerstwa Sprawiedliwości możemy dowiedzieć się, jakie są minimalne stawki za pracę adwokata przy sprawie karnej. Obrona przed sądem rejonowym kosztuje więc minimum 720 złotych (w sprawie o wykroczenie – 360 złotych), a przed sądem okręgowym jako pierwszą instancją wynosi 1200 złotych. Warto pamiętać, że są to stawki minimalne, a wynajęcie adwokata na wolnym rynku kosztuje znacznie więcej. Można śmiało założyć, że koszt obrońcy w procesie karnym zaczyna się od kilku tysięcy złotych w górę.

Jak obniżyć koszty sądowe w sprawie karnej?

Oskarżony w sprawie karnej może ubiegać się o zwolnienie z kosztów sądowych ze względu na trudną sytuację materialną. Wystarczy złożyć wniosek o zwolnienie z opłat sądowych wraz z dokumentami potwierdzającymi niemożność poniesienia kosztów bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie lub rodziny. Oskarżony, którego nie stać na wynajęcie prawnika, ma także prawo do wyznaczonego przez sąd obrońcy z urzędu. Wniosek o przyznanie pełnomocnika z urzędu składa się analogicznie do wniosku o zwolnienie z opłat sądowych.