Prezentacja nowej publikacji Wydawnictwa Instytutu De Republica: „Zapiski” ks. Antoniego Szymańskiego

Seria „Rękopisy odnalezione” rozpoczynająca się od „Zapisków” ks. Antoniego Szymańskiego opracowanych przez ks. prof. dr. hab. Antoniego Dębińskiego pozwala patrzeć na historię przez postrzeganie świata oczami ludzi wielkich, którzy dobrze poruszają się w swojej rzeczywistości społecznej, są na tyle wykształceni i świadomi, że potrafią przekazać nam subiektywny ogląd sytuacji i spraw, a jednocześnie starają realizować największe możliwe dobro. Tak o najnowszej publikacji Wydawnictwa Instytutu De Republica – „Zapiski 1929–1934” – wypowiedział się podczas spotkania promocyjnego dr Michał Mrozek OP z Rady Naukowej Instytutu De Republica.

„Zapiski” ks. Antoniego Szymańskiego z lat 1929-1934, których opracowania podjął się ks. prof. dr hab. Antoni Dębiński, przynoszą liczne interesujące i nieznane dotąd fakty z dziejów II Rzeczpospolitej, zwłaszcza dotyczące stosunków politycznych, religijnych i społecznych. Pochodzą one z czasu, kiedy ich autor pełnił funkcję dziekana Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego i początków sprawowania urzędu rektora. Można domniemywać, że istniały także wcześniejsze notatki, sprzed 1929 roku, bowiem w pierwszym brulionie ks. Szymański własnoręcznie napisał: „Zeszyt II”. Można także przypuszczać, że autor kontynuował spisywanie swoich refleksji także w kolejnych latach, ale zapiski te zaginęły lub zostały zniszczone w czasie zajęcia budynku KUL przez Niemców w listopadzie 1939 roku.

–  Dlaczego należało te zapiski wydać? – pytał podczas spotkania ks. prof. dr. hab. Antoni Dębiński. – Przede wszystkim z racji na wagę intelektualną oraz kompetencje ich autora. Ks. Szymański miał okazję uczestniczyć w ważnych dyskusjach, spotykać niezwykle ważne osobistości życia kościelnego oraz politycznego. Był świetnym obserwatorem a zarazem miał doskonałe narzędzia, by pewne kwestie ważyć i oddzielać. Niektóre jego spostrzeżenia a propos przemian, które zachodziły wówczas w Polsce, są niezwykle cenne, wręcz unikatowe. Ponadto ks. Antoni Szymański związany był z KUL-em od samego początku, w 1918 roku. W związku z tym jego zapiski oddają mapę szkolnictwa wyższego w Polsce, w okresie międzywojnia. KUL w 1938 roku uzyskał pełne prawa akademickie. To była między innymi zasługa księdza rektora Szymańskiego, który umiejętnie wykorzystując swoje koneksje i znajomości, także z politykami, do tego doprowadził – wskazał.

Publikacja, co podkreślono w jej recenzji, może stanowić także cenne źródło dopełnienia naszej wiedzy  o biografiach wielu postaciach ówczesnego życia publicznego. Czytelnika zainteresują także przywoływane w diariuszu wypowiedzi, nieoficjalne rozmowy i „tajne” narady prowadzone bezpośrednio przez autora (lub przywoływane przez jego interlokutorów) z najwybitniejszymi osobistościami II Rzeczpospolitej jak: prezydent Ignacy Mościcki, kardynał Aleksander Kakowski, wicepremier Józef Beck, Wojciech Korfanty, ówczesny prymas August Hlond czy ks. Stefan Wyszyński – późniejszy prymas – wskazuje Edward Gigilewicz z Ośrodka Badań nad Dziejami Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego im. Jana Pawła II.

Książka „Zapiski” ks. Antoniego Szymańskiego jest pierwszą w serii „Rękopisy odnalezione” Wydawnictwa Instytutu De Republica. Projekt ma na celu publikację manuskryptów odnalezionych w depozytach bibliotek, które nigdy wcześniej nie zostały wydane drukiem. W zbiorze znajdą się zarówno rękopisy historyczne, prawnicze, teologiczne jak i wspomnienia pisarzy.

„Zapiski” opracował i opatrzył przedmową ks. prof. dr. hab. Antoni Dębiński, były rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego. W edycji przyjęto zasadę objaśnienia ówczesnych realiów, przywoływanych przez autora. W odniesieniu do postaci znanych ze świata nauki, literatury, kultury, polityki czy sprawujących funkcje kościelne, zamieszczono tylko podstawowe informacje na ich temat. Komentarzem opatrzono natomiast przede wszystkim fakty, osoby, miejsca oraz wydarzenia związane z życiem autora „Zapisków”.

***

Egzemplarze recenzenckie

Osoby zainteresowane otrzymaniem darmowych egzemplarzy recenzenckich proszone są o kontakt z panem Leszkiem Marcinkowskim z Zespołu Wydawniczego Instytutu De Republica (l.marcinkowski@iderepublica.pl). Warunkiem otrzymania egzemplarza jest zobowiązanie się autora do przygotowania recenzji w ciągu 30 dni od daty otrzymania publikacji, czego potwierdzeniem jest przesłanie linku (recenzje elektroniczne) lub tekstu recenzji (recenzje  w czasopismach) – w tym wypadku egzemplarza czasopisma z recenzją.

Działalność wydawnicza Instytutu De Republica jest jednym z filarów aktywności Instytutu. Zakładamy użycie najnowocześniejszych metod edytorskich i promocyjnych, które posłużą propagowaniu wiedzy z zakresu nauk społecznych oraz humanistycznych. Oceny merytorycznej każdej z publikacji dokonuje Rada Naukowa oraz zaproszeni eksperci. Wydawnictwo, jako integralna jednostka Instytutu, stawia na rozwój współpracy z uczelniami wyższymi, najważniejszymi ośrodkami analitycznymi oraz badawczymi z całego świata. Jego działalność obejmuje popularyzację polskiej myśli naukowej w kraju, a dzięki przekładom na języki obce, także poza nim. Kooperacja z zagranicznymi instytucjami ma na celu ułatwienie czytelnikom dotarcia do publikacji do tej pory niedostępnych lub trudno osiągalnych.

***

Ks. Antoni Szymański (1881-1942) – duchowny, znawca katolickiej nauki społecznej, działacz społeczny, pedagog, publicysta, najwybitniejszy przedstawiciel katolickiej myśli społecznej w II Rzeczypospolitej, profesor i rektor KUL.

Po przyjęciu święceń w 1904 roku studiował w Wyższym Instytucie Filozoficznym w Katolickim Uniwersytecie w Leuven w Belgii w zakresie filozofii i nauk społecznych. Powracając do kraju podjął się prowadzenia wykładów w Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku, pracując jednocześnie w redakcji czasopisma teologicznego „Ateneum Kapłańskie”. Pełnił w nim najpierw funkcję współredaktora, a następnie redaktora. Opublikował tam blisko 60 artykułów.

W 1918 roku przyjął zaproszenie ks. Idziego Radziszewskiego, twórcy i pierwszego rektora Katolickiego Uniwersytetu w Lublinie oraz włączył się w proces organizowania lubelskiej Wszechnicy. Objął stanowisko profesora nadzwyczajnego a także prowadził wykłady dla studentów Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych, Wydziału Prawa Kanonicznego oraz Wydziału Nauk Humanistycznych.

W 1919 roku uzyskał habilitację w zakresie socjologii chrześcijańskiej na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Jagiellońskiego, a w 1924 roku na macierzystej uczelni objął stanowisko profesora zwyczajnego.

Pracując w KUL, pełnił różne funkcje: dziekana oraz prodziekana Wydziału Prawa Kanonicznego i Nauk Moralnych, dziekana Wydziału Prawa i Nauk Społeczno-Ekonomicznych a także wicerektora. Po nagłej śmierci ks. Radziszewskiego, pierwszego rektora, i po rezygnacji ze stanowiska Jacka Woronieckiego OP, drugiego z kolei rektora lubelskiej Wszechnicy, dwa razy pełnił obowiązki rektora. Stanowisko to piastował aż do śmierci w 1942 roku. Był piątym z kolei rektorem KUL.

Wersja z napisami i audiodeskrypcją: https://youtu.be/LVnnokLRrj4