26 maja 2023

Relacje polsko-ukraińskie na przestrzeni wieków i ich wpływ na współczesność

O przeszłości, współczesności i przyszłości Polski, Ukrainy oraz całego regionu Europy Środkowo-Wschodniej mówił w trakcie wykładu zatytułowanego „Poland and Ukraine: a tactical alliance or strategic partnership?” profesor Przemysław Żurawski vel Grajewski. Spotkanie, które odbyło się 25 maja 2023 roku w Warszawie, zorganizowane zostało w ramach cyklu „Seminaria o Rzeczypospolitej” przez Instytut De Republica oraz Akademię Dyplomatyczną MSZ.

Relacje polsko-ukraińskie na przestrzeni wieków i ich wpływ na współczesność

W swoim wystąpieniu – skierowanym przede wszystkim do przedstawicieli korpusu dyplomatycznego akredytowanego w Polsce – profesor Żurawski vel Grajewski przedstawił relacje polsko-ukraińskie w kontekście historycznym i bieżących wydarzeń, zwrócił uwagę na bezpieczeństwo w Europie Środkowo-Wschodniej oraz odniósł się do współczesnego postrzegania Ukrainy na arenie międzynarodowej.

Ukraina na Zachodzie przez długi czas postrzegana była jako po prostu południowo-zachodnia Rosja, co jest rażącym historycznie błędem. Trzeba wyraźnie zaznaczyć, że Ukraina od wieków realnie zmienia bilans sił w regionie. Jeśli jest zwrócona ku Zachodowi, wówczas imperium rosyjskie traci potencjał do skutecznej ekspansji. Jeśli jest częścią tego imperium, Europa Środkowa zwykle traci niepodległość

– zaznaczył profesor.

Przywołując historyczny aspekt relacji między państwami Europy Środkowo-Wschodniej, zwłaszcza Polski, Ukrainy i Rosji, profesor Przemysław Żurawski vel Grajewski odniósł się do kilku wydarzeń, zupełnie pomijanych w debacie na aktualne tematy geopolityczne dotyczące naszego regionu. Wskazał między innymi na wojnę rosyjsko-japońską i przedstawione przez Józefa Piłsudskiego w 1905 roku w memorandum dla rządu japońskiego, w którym sformułował po raz pierwszy myśl o konieczności rozprucia imperium rosyjskiego po szwach narodowościowych:

W 1905 roku Japończycy przecież nie wkroczyli ani do Moskwy, ani do Petersburga, tylko pobiwszy rosyjską flotę pod Cuszimą, wywołali wstrząs znany jako rewolucja 1905 roku. Ona nie obaliła systemu, ale uniemożliwiała kontynuowanie wojny. To pozwala dziś myśleć, że aktualnie ukraińskie zdolności są dostateczne, aby złamać polityczną zdolność rosyjską do kontynuowania trwającej za nasza wschodnią granicą wojny

podkreślił.

Profesor Przemysław Żurawski vel Grajewski ocenił, że „potencjał” współpracy polsko-ukraińskiej jest olbrzymi.

Rosyjskie zagrożenie nie zniknie. I nikt inny, poza Polską i Ukrainą razem, nie ma potencjału, by je powstrzymać. Chętnie witamy w tym sojuszu inne kraje, ale wiemy, że są one małe. I ostatnia uwaga. Polska, gdy budowała wspólne państwo z Wielkim Księstwem Litewskim, zaprosiła litewskiego księcia na polski tron. Nie narzuciliśmy Litwie własnego monarchy. Wiemy doskonale, że mniejsi partnerzy muszą być szanowani

– dodał.

„Seminaria o Rzeczypospolitej” to cykl spotkań, których celem jest upowszechnienie wiedzy o roli i znaczeniu Polski na arenie międzynarodowej, podjęcie zagadnienia polskiej racji stanu w XXI wieku oraz pokazanie, jak ważne miejsce w polityce międzynarodowej odgrywa region Europy Środkowo-Wschodniej. Głównymi adresatami cyklu są przedstawiciele korpusu dyplomatycznego, zagraniczni studenci, obcokrajowcy mieszkający w Warszawie, chcący poznać bliżej polskie tradycje państwowe oraz historię Europy Środkowo-Wschodniej, a także wszystkie osoby zainteresowane szeroko rozumianą tematyką międzynarodową. W ostatnim wykładzie udział wzięli udział między innymi ambasadorowie: Szwajcarii, Peru i Palestyny, jak również przedstawicieli ambasad: Gruzji, Luksemburga, Wielkiej Brytanii, Kongo, Węgier czy Szwecji.